مرورنویسی بر کتاب

 

«چگونه مرور کتاب بنویسیم؟» نام اثری از «برد هوپر» (Brad Hooper)، ویراستار و مرورنویس آمریکایی است که سال ها کار مرورنویسی و ویراستاری کتاب را برای مجله ی «بوک لیست» انجام می داد. این مجله به طور تختصصی به مرور نویسی کتاب اختصاص داشت و توسط انجمن کتابداری ایالات متحده در شیکاگو منتشر می شد. به گفته ی هوپر در آن زمان آموزش های تخصصی برای این شغل وجود نداشت و از او و دیگر همکارانش به عنوان کارمندان تمام وقت انتظار می رفت همه چیزدان هایی باسواد باشند و بتوانند هر کتابی با هرموضوعی را مطالعه کرده و ارزیابی خود از آن را در قالب مروری کوتاه یا بلند برای انتشار در اختیار مجله ی بوک لیست قرار دهند تا علاقه مندان کتاب از طریق نوشته های آنان با موضوع، محتوا و کیفیت کتاب های تازه منتشر شده یا در دست چاپ آشنا شوند

با گذشت زمان، حرفه ی مرورنویسی در آمریکا دستخوش تحولاتی شد اما برد هوپر با ارتقای مهارت هایش توانست جایگاهش را این بار به عنوان یک ویراستار حفظ نماید و در نهایت به ریاست بخش کتاب های بزرگسالان مجله ی بوک لیست منصوب گردد. از این پس از وی درخواست می شد تا دانسته هایش در مرورنویسی را بخصوص به کتابداران تازه کار انتقال دهد و او با برگزاری کارگاه های آموزشی در کتابخانه های ایالات متحده و ایراد سخنرانی های متعدد نه تنها به آموزش نسل های جوان تر پرداخت بلکه با انتشار آنها در قالب کتابی با عنوان «چگونه مرور کتاب بنویسیم؟» تجربیات خود در مرورنویسی را به عموم علاقه مندان منتقل ساخت..

 

خلاصه ای از مطالب کتاب «چگونه مرور کتاب بنویسیم؟»

نویسنده دراین کتاب به طورکلی، موضوع مرورنویسی و مباحث مربوط به آن را مورد بررسی قرار داده است. براساس آنچه از نوشته های هوپر در قسمت های مختلف کتاب برمی آید مرور، نوشته ای است که توضیحاتی کلی درباره ی موضوع، محتوا و کیفیت کتاب ارائه می دهد و چه کوتاه باشد (175کلمه) و چه بلند (500کلمه) باید به دو سؤال اساسی درباره ی کتاب پاسخ دهد. این دو سؤال عبارتند از:

1 – کتاب درباره ی چیست؟

2 – کتاب تا چه حد خوب است؟

در پاسخ به پرسش اول، مرورنویس موظف است اطلاعاتی درباره ی موضوع و محتوای کتاب بیان دارد و در بخش دوم علاوه بر بررسی نثر نویسنده به مقایسه ی کتاب موردنظر با سایر آثار منتشر شده در همان حوزه بپردازد و جایگاه آن را در میان کتاب های مشابه خود مشخص نماید.

موضوع مرتبط دیگر با مرورنویسی که دراین کتاب آمده است، تفاوت مرور با نقد و گزارمان می باشد. هوپر تفاوت مرور و گزارمان را در طول این دو نوشته می داند. به این معنا که گزارمان، نوشته ایست به مراتب کوتاه تر از مرور و تلاش می کند در حد 25 تا 50 کلمه به همان سوالات مطرح در مرور؛ یعنی کتاب درباره ی چیست و تا چه حد خوب است؟ پاسخ دهد. براین اساس، گزارمان، نوشته ای کوتاه تر از مرور می باشد و به صورت موجز و مختصر به معرفی کتاب و تبیین مطالب آن برای مخاطبان می پردازد. به گفته ی هوپر «اگر مرور، طعمی از کتاب را عرضه می کند، گزارمان فقط بویی از آن را به ارمغان می آورد». (ص 121).

برخلاف گزارمان، نقدها تفاوت های عمیق تری با مرور دارند؛ در حالی که مرورها تلاش می کنند نمایی کلی از کتاب باتوجه به موضوع، محتوا و کیفیت آن عرضه کنند، نقدها در پی آنند که با تمرکز بر روی یک موضوع یا جنبه ای خاص از یک اثر، آن را به طور دقیق بررسی نمایند.. تفاوت دیگر در این است. که مرورها درباره ی آثاری نوشته می شوند که یا هنوز چاپ نشده اند و قرار است در آینده ای نزدیک منتشر شوند و یا به تازگی روانه ی بازار شده اند. پس موضوع مورد مطالعه در مرورها همیشه تازه های نشر یا در دست انتشار است؛ حال آن که نقد ها ممکن است درباره ی کتاب هایی نوشته شوند که سال ها از انتشار آنها می گذرد.

تفاوت سوم از بُعد مخاطبان است. مخاطبان نقد معمولاً محققان و خوانندگان جدی هستند که می خوهند به عمق یک موضوع پی ببرند اما مخاطبان مرور یا کتابداران و کتاب فروشانی هستندکه صرفاً قصد تهیه ی کتابی خوب برای فروش و یا توسعه ی کتابخانه ی خود را دارند و در هر دو حال ممکن است اثر خریداری شده را مطالعه نکنند و یا عموم مردم هستند که هرچند اهل مطالعه اند اما جدیت و اهداف یک محقق در حین مطالعه هرگز برای آنان مطرح نیست. تفاوت بعدی مخاطبان مرور و نقد در این است که مخاطبان مرور، اطلاعی از موضوع کتاب ندارند و توسط مرورنویس با محتوای آن آشنا می شوند حال آن که خوانندگان نقد، ممکن است اثر مورد انتقاد را قبلا خوانده و با موضوع آن کاملاً آشنا باشند.

از نقد و گزارمان که بگذریم، نوبت می رسد به مبحث اتواع مرور. براساس نوشته های هوپر، مرورها را می توان به دو دسته تقسیم کرد.: مرورهای قبل از انتشار و مرورهای بعد از انتشار.

مرورهای قبل از انتشار مرورهایی هستند که بنا به درخواست ناشران برای کتاب هایی نوشته می شوند که هنوز منتشر نشده اند اما به زودی انتشار خواهند یافت.. این مرورها از طریق رسانه های اختصاصی در اختیار خوانندگان قرار می گیرند و مخاطبان آنها معمولاً کتابداران و کتاب فروشانی هستند که می خواهند قبل از دیگران و پیش از انتشار تازه ترین کتاب ها از موضوع، محتوا و کیفیت آثار در دست چاپ مطلع شوند و موارد مورد نظرشان را در سبد خرید خود جای دهند.

مروهای بعد از انتشار یا همزمان با انتشارکتاب نیز مرورهایی می باشند که برای کتاب های تازه منتشر شده نوشته می شوند و از طریق مجلات مرتبط در اختیار عموم قرار  می گیرد تا مردم با راهنمایی آنها دریابند در حوزه ی مورد نظرشان چه کتااب های جدیدی منتشر شده و باتوجه به نمای کلی ارائه شده از کتاب آیا بهتر است آن را بخرند یا از کتابخانه امانت بگیرند.

از دیگر بخش های کتاب چگونه مرور کتاب بنویسیم، مواردی مانند «مرور خوب چه ویژگی هایی دارد؟»، «مرورنویس خوب چه ویژگی هایی دارد؟»، «برگزاری کارگاه های مرورتویسی»، «نوشتن مرور کتاب گویا» و... را می توان نام برد که برد هوپر در شرح هر یک به ذکر نکات مورد نظر خود پرداخته و در پایان نیز لیستی از مرورنویسان مورد علاقه اش را همراه با توضیحاتی درباره ی هرکدام ارائه می دهد.

 

نویسنده: نسرین زبردست

 اینستاگرام

zebardastnasrin